Sommige basisscholen hanteren aanmeldregels, zoals voorrang voor leerlingen die al een broertje of zusje op school hebben of in een bepaald postcodegebied wonen. Dit komt vooral voor bij populaire scholen waarbij er meer kinderen worden aangemeld dan kunnen worden aangenomen. Door deze aanmeldregels hebben kinderen geen drempelloze toegang tot het onderwijs en wordt de vrije schoolkeuze van ouders belemmerd. 

Verboden onderscheid

Scholen mogen geen onderscheid maken op grond van geboortemaand, gezinssamenstelling of geslacht. In de praktijk gebeurt dit soms wel. Soms gelden op scholen voorrangsregels voor kinderen die al een broer of zus op school hebben, of gelden beperkingen voor kinderen die in bepaalde maanden geboren zijn. Ook wordt er nogal eens gekeken naar de verdeling van jongens en meisjes in een klas omdat zij graag een evenwichtige verdeling in de klassen willen. Dit is niet toegestaan.

Voor een school is het voldoende om te weten wat de leeftijd van het kind is. Andere toevoegingen zijn niet van belang en zijn ook tegen de wet. In sommige gemeentes is het mogelijk om al vanaf zeer jonge leeftijd kinderen aan te melden voor de basisschool. Dit is toegestaan, bijvoorbeeld via een wachtlijst of lijst met vooraanmeldingen. Deze kinderen kunnen alleen nog niet officieel toegelaten worden, dat kan pas wanneer het kind drie jaar oud is zoals in art 40, lid 2 van de Wet op het Primair Onderwijs staat. 

Postcoderegeling

Er zijn scholen die onderscheid maken op basis van de postcode van het woonadres van de ouder(s). Ook dit is verboden onderscheid. Ouders zijn vrij om een school te kiezen voor hun kind. Ook een postcoderegeling, zelfs als de gemeente hierbij wordt betrokken, is gezien vanuit de wetgeving een inperking van de vrije schoolkeuze en dat mag dus niet. De situatie wordt echter op veel plaatsen wel gedoogd en er vindt weinig toezicht op plaats.

Wat te doen?

Een school mag leerlingen onder bepaalde omstandigheden weigeren. Mocht u geconfronteerd worden met voorrangsregels waarvan u denkt dat het niet is toegestaan dan kunt u dit op een aantal manieren melden:

1. U kunt een klacht indienen bij de school van aanmelding, en dan specifiek bij het schoolbestuur waaronder de school valt. Op de website van de school of in de schoolgids staat de manier waarop u dat kunt doen.
2. U kunt ook uw beklag doen bij de gemeente indien deze is betrokken in de totstandkoming van de voorrangsregels. De wethouder die onderwijs in zijn portefeuille heeft is hier op aanspreekbaar.
3. Bij de Onderwijsinspectie die toeziet op de juiste toepassing van de onderwijswetgeving kunt u een melding maken. De Onderwijsinspectie ziet echter niet toe op de toepassing van de Wet Gelijke Behandeling. 
4. U kunt een klacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens, inzake discriminatie. Dit kan kosteloos en het college zal een uitspraak doen. De school kan dit weliswaar naast zich neerleggen, maar de rechter zal in een zaak wel rekening moeten houden met de uitspraak van het college.
5. U kunt de rechter vragen om een uitspraak. De school heeft zich hieraan te houden.

Het beste werkt het als u met meer ouders tegelijk het maken de voorrangsregels bij de aanmelding bespreekt met de school van aanmelding of de gemeente. In veel gemeentes waar dit speelt zijn ouders in Facebook-groepen actief en voeren actie.

Relevante wetgeving

Er zijn een aantal wetten die iets zeggen over de aanmelding van een kind op school. Belangrijke wetgeving in deze is de Universele verklaring van de rechten van de mens. In artikel 26 staat het nodige geschreven over de vrijheid van ouders om het onderwijs van hun kinderen te kiezen.
Ook het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens kent in artikel 8 een aanwijzing. Dit gaat vooral over het verbod op discriminatie.

Nederlandse wetgeving moet deze internationale verdragen volgen en doet dat ook. In de bijlage zijn allerlei relevante wetteksten te vinden.