Wordt uw kind gepest? Dan kunt u een aantal dingen doen om het pesten tegen te gaan en uw kind te ondersteunen. Hier leest u de belangrijkste regels rondom pesten en informeren we u welke stappen u kunt zetten.

Pesten herkennen

Pesten kan verschillende vormen aannemen. Een kind kan systematisch buitengesloten worden door een groep kinderen, maar een kind kan ook door één kind gepest worden. Er kan sprake zijn van verbaal pestgedrag: een kind wordt uitgescholden of er worden vervelende berichten via WhatsApp gestuurd. Het komt ook voor dat een kind fysiek gepest wordt en geduwd of geslagen wordt. Bij pesten voelt de leerling zich onveilig op school en ook daarbuiten. Pesten kan vergaande gevolgen hebben voor het de gepeste. Het is daarom erg belangrijk om snel en adequaat op te treden tegen pestgedrag.

Online pesten

Pesten komt voor op en om scholen, maar ook buiten de school kan het pesten verder gaan. Steeds vaker worden leerlingen online gepest via WhatsApp, snapchat of Facebook. Hoewel deze online manier van pesten buiten schooltijd en het schoolterrein plaats kan vinden, heeft het wel een grote impact op de leerling op school. Daarom is het ook in deze situaties belangrijk om de school te betrekken.
Pesten kan dus verschillende vormen aannemen. Zet samen met uw kind op een rij wat er precies gebeurt en verzamel ‘bewijsmateriaal’. Deze informatie kan u helpen in het gesprek met school. Door wie wordt uw kind gepest en op welke manier? Wordt uw kind uitgescholden, geslagen, buiten gesloten of bedreigd? Of worden er online valse profielen aangemaakt, dreigtweets verstuurd of privé foto’s en filmpjes online gezet? En op welke momenten gebeurt het? Het is ook goed om te bekijken wat uw kind zelf al gedaan heeft om het pesten te stoppen. En of er bijvoorbeeld al een leerkracht, mentor of andere leerling bij is betrokken.

Laagdrempelige hulp voor uw kind

Het is heel belangrijk dat uw kind zijn of haar ervaringen bespreekt, hoe moeilijk dit ook voor hen is. Dit kan natuurlijk met u, vriendjes en vriendinnetjes, met een psycholoog of maatschappelijk werker. Maar uw kind kan ook gemakkelijk zelf contact zoeken.

• Uw kind kan het pestprobleem bespreken met de leerkracht of een van de docenten. Wanneer uw kind niet zo’n klik heeft met de huidige leerkracht of docenten, is er misschien een andere leerkracht in het team die uw kind wel gemakkelijk in vertrouwen kan nemen om de pestsituatie mee te bespreken. 
• Uw kind kan contact opnemen met Pestweb, om vragen te stellen, of met andere gepeste kinderen in contact te komen.
• De Kindertelefoon is er voor alle kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar die in vertrouwen willen praten, bijvoorbeeld over pesten.
• Op Meldknop staat informatie over en hulp bij internetproblemen.

Sociale veiligheid op school

Leerlingen hebben een veilige omgeving nodig om zich goed te ontwikkelen. Helaas is pestgedrag een veel voorkomend probleem op scholen. Scholen zijn verplicht om pesten tegen te gaan en te zorgen voor een veilige school. Hoe ze dit doen, mogen scholen zelf bepalen. Als uw kind gepest wordt mag u van de school verwachten dat zij actie ondernemen.
Een school is sociaal veilig als een leerling zichzelf kan zijn, niet bang is en zich veilig voelt. Dat betekent dat leerlingen zich 'vrij' voelen en er een positieve en veilige sfeer is op school. Een sociaal veilige school voorkomt en treedt op tegen pesten, uitschelden, discriminatie en geweld.
Scholen hebben volgens de Wet Veiligheid op school een zorgplicht voor de sociale, psychische en fysieke veiligheid van kinderen op school. De school is verplicht om:

• Een actief veiligheidsbeleid te hebben om pesten tegen te gaan.
• Te onderzoeken of leerlingen zich op school veilig voelen.
• Te zorgen dat er een persoon verantwoordelijk is voor het anti-pestbeleid.
• Te zorgen dat er een aanspreekpunt is met wie ouders en leerlingen over pesten kunnen praten.

Veiligheidsbeleid school

Elke school heeft beleid op papier over veiligheid. Een anti-pestprotocol is niet verplicht, maar kan wel een onderdeel uitmaken van het veiligheidsbeleid. In het anti-pestprotocol staat wat de school doet om pestgedrag te herkennen en wat ze doen om pesten te voorkomen en tegen te gaan. In het anti-pestprotocol staat ook bij wie ouders terecht kunnen als hun kind gepest wordt en welke stappen de school dan zet. Sommige scholen hebben een apart protocol om online pesten te voorkomen.

Verbeteren van de veiligheidsbeleving

Scholen houden in de gaten hoe veilig leerlingen zich voelen. Ze kiezen zelf hoe ze de veiligheid op school monitoren, maar die monitor moet wel voldoen aan een aantal eisen:

• De school onderzoekt de veiligheidsbeleving elk jaar opnieuw.
• De manier waarop de veiligheidsbeleving onderzocht wordt, geeft een goed beeld van de ervaringen van leerlingen.
• Er worden drie soorten vragen gesteld: over het voorkomen van incidenten op school, over de veiligheidsbeleving van leerlingen en over het welbevinden van leerlingen.
• Het instrument is valide, betrouwbaar en voldoet aan de wettelijke eisen.

Als blijkt dat leerlingen zich niet veilig voelen, of dat er op een andere manier verbetering mogelijk is, dan neemt de school maatregelen.

Aanspreekpunt bij pesten

Wanneer een leerling gepest wordt, is het belangrijk dat ouders duidelijk weten bij wie ze terecht kunnen. De school is wettelijk verplicht om:

• te zorgen dat er een persoon verantwoordelijk is voor het anti-pestbeleid. Om dit te doen heeft deze persoon zicht op de beleving van veiligheid van leerlingen, op klachten en incidenten binnen de school en op mogelijke veiligheidsrisico’s. Met die kennis adviseert hij of zij over het beleid binnen de school.
• te zorgen dat er een aanspreekpunt is met wie ouders en leerlingen over pesten kunnen praten. Deze medewerker van de school vangt de gepeste leerling en zijn ouders op. Samen brengen ze de situatie in kaart en kijken welke acties er ondernomen kunnen worden om de pestsituatie op te lossen. Daarbij verwijst en begeleidt de medewerker van de school eventueel naar andere medewerkers binnen of buiten de school.

Anti-pestprogramma’s

Het aanbod aan anti-pestprogramma's is groot. Om tot een wetenschappelijk verantwoorde validatie te komen, is daarom een onafhankelijke commissie van deskundigen samengesteld: de Commissie Anti-pestprogramma's. Zij hebben 13 programma´s als veelbelovend bestempeld.

Hulp binnen de school

Ga in eerste instantie in gesprek met de leerkracht van uw kind: herkent de leerkracht het pestprobleem? Hoe kijkt hij/zij er tegenaan? Ziet de leerkracht dat uw kind niet gelukkig is op school en zich niet veilig voelt? Vertaalt dit zich naar de schoolresultaten? Wat kan de leerkracht doen om de sociale situatie van uw kind en de gehele klas te verbeteren? Is het mogelijk om met een anti-pest-programma de sociale veiligheid van kinderen te vergroten? 
Mocht u bij de leerkracht geen gehoor vinden dan kunt u achtereenvolgens binnen school terecht bij:

• Het aanspreekpunt voor pesten
• De mentor van uw kind
• Vertrouwenspersoon
• De zorgcoördinator

Hulp buiten de school

• Sommige scholen hebben een externe vertrouwenspersoon. Deze persoon is niet werkzaam voor de school, maar kent de school wel goed. U kunt hier in vertrouwen uw verhaal doen en samen kijken hoe u de school kunt bewegen om actie te ondernemen. In de schoolgids vindt u informatie over de externe vertrouwenspersoon.
• Praat met de jeugd- of schoolarts van de school. Zeker wanneer uw kind lichamelijke klachten heeft van het fysieke pesten of de stress is het belangrijk om ook de arts te betrekken.
• Als de situatie uit de hand dreigt te lopen kunt u contact opnemen met de vertrouwensinspecteur van de Onderwijsinspectie.
• Komt uw kind thuis te zitten vanwege het pesten? Of heeft u heel veel moeite om uw kind nog naar school te krijgen? Dan kunt u ook contact opnemen met de leerplichtambtenaar. Deze werkt voor de gemeente waar u woont en kan helpen om de schade van het pesten te beperken door met scholen en instanties in gesprek te gaan. Zie ook dit overzicht voor de stappen die ouders kunnen zetten als het niet goed gaat met hun kind op school.
• U kunt contact opnemen met de Kinderombudsman.
• U kunt bij de huisarts terecht voor hulp. Deze kan extra zorg inschakelen voor uw kind als dat nodig is.

Als het niet goed loopt

Als de school niets of te weinig doet, dan kunt u verschillende dingen doen:

• Bent u het niet eens met de manier waarop de school het beleid rondom pesten heeft ingericht? Dan kunt u daarover contact opnemen met de diegene die het pestbeleid op school coördineert.
• Ook kunt u contact opnemen met de ouders in de medezeggenschapsraad (MR), zij hebben instemmingsrecht op het veiligheidsbeleid van de school en zijn daar dus nauw bij betrokken.
• Komt u er met de school niet uit dan kunt u een klacht indienen volgens de klachtenprocedure van de school, deze hoort in de schoolgids te staan. Meestal komt u dan eerst terecht bij het bestuur van de school. U kunt ook een klacht indienen bij een onafhankelijke -landelijke- klachtencommissie.
• De vertrouwenspersoon werkt in opdracht van het schoolbestuur en is getraind in het onafhankelijk omgaan met mogelijke problemen. Aan een school zijn meestal één of meerdere vertrouwenspersonen verbonden. Deze kan intern (binnen de school) of extern (onafhankelijk) werken.
• Ouders kunnen ook een melding doen bij de Onderwijsinspectie. De Onderwijsinspectie bekijkt of de school de zorgplicht voor de sociale veiligheid van leerlingen goed uitvoert. De Onderwijsinspectie bekijkt op welke manier de school de veiligheid in de gaten houdt en welke maatregelen de school neemt om de veiligheid te verbeteren. Ook gaat de Onderwijsinspectie  het gesprek met de school aan over de uitkomsten van onderzoeken over de veiligheid op school. Als de situatie herhaaldelijk niet verbetert, doet de inspectie nader onderzoek en kunnen sancties volgen.
• Bij fysiek geweld kan een aangifte worden gedaan bij de politie.

Week Tegen Pesten

Elk jaar in de derde week van september organiseert Stichting School & Veiligheid de Week Tegen Pesten. Veel scholen doen hieraan mee en maken zo een sterke start met de klas om pesten te voorkomen.